Visuele problemen bij MS

10 tips voor visuele problemen als gevolg van MS

Maaike Swennenhuis is al twintig jaar als ergotherapeut verbonden aan Bartiméus, een van de grootste landelijke expertisecentra op het gebied van mensen met een visuele beperking. Ze is daar expert in het ontwikkelen, borgen en verspreiden van expertise en kennis op het gebied van verlichting en toegankelijkheid voor mensen met een visuele beperking.

Door: Karen van Dalsem

Door Bartiméus worden ook mensen met neurologische problemen onderzocht en begeleid, omdat visuele problematiek bij deze doelgroep veel voorkomt. Zo hebben mensen met MS diverse visuele problemen zoals lichthinder, minder scherp zien, problemen met het waarnemen van bewegingen of het inschatten van afstanden. Maaike geeft tien tips voor mensen die dit soort problemen ervaren:

1. ‘Zonder licht geen zicht…’

We hebben licht nodig om te kunnen waarnemen. Zeker voor visuele taken zoals lezen is dit belangrijk. Wat is goed leeslicht voor jou? Probeer verschillende dingen uit, zodat je kan ontdekken wat goed bij je past. Overdag bij het raam gaan zitten kan prettig zijn. Bij het uitzoeken van een goede leeslamp: zorg in ieder geval dat het licht niet in je ogen schijnt en dat het licht goed breed op je tekst valt. Ook moet de leeslamp voldoende licht geven. De lichtstroom van de lamp, uitgedrukt in lumen, bepaalt de hoeveelheid licht die van een lamp afkomt. Wij adviseren vaak een leeslamp met een lichtstroom van minimaal 500 lumen.

2. Zorg voor omgevingslicht

Bij sommigen passen de ogen zich langzamer aan bij verandering van (fel) licht naar donker en andersom: de lichtadaptatie is gestoord. Zorg dan dat je om je heen, bijvoorbeeld bij je werk/leesplek ook voldoende omgevingslicht hebt. Gebruik in dat geval bijvoorbeeld een uplighter; een lamp op een poot die via weerkaatsing op het plafond de ruimte verlicht.

3. Bezoek een opticiën

Denk je aan een vergrootglas? Onderzoek eerst of een (betere) bril je helpt en ga hiervoor naar een opticien. Een goed vergrootglas moet persoonlijk aangemeten worden door een orthoptist of optometrist.

4. Verhoog het contrast

Contrast en licht horen bij elkaar: als je iets beter zichtbaar wilt maken, kun je het contrast verhogen. Ook is het voor sommigen fijner om witte letters op een zwarte ondergrond te lezen dan andersom. Het wit overstraalt dan niet. Dat kan tegenwoordig eenvoudig ingesteld worden op een e-reader of tablet; kijk hiervoor eens bij de toegankelijkheidsopties in instellingen.

5. Nog meer contrast

Schrijf met een pen met goed contrasterende inkt, zwart of donkerblauw. Fineliners zijn populair. Je kan ook een dunne stift gebruiken. Let op dat de pen zelf (het omhulsel) donker genoeg is om hem te kunnen vinden op bijvoorbeeld een wit bureau. Kijk ook even naar je nietmachine, perforator, (doorzichtige) lineaal: kun je deze makkelijk vinden? Een ander voorbeeld: bij het snijden van groente heb je goed licht en goede contrasten nodig; zorg dat je snijplank goed contrasteert met datgene wat er op ligt.

6. Leg dingen op een vaste plek

Leg belangrijke zaken of dingen die je vaak gebruikt op een vaste plek, en vraag je huisgenoten dat zij zich daar ook aan houden. Zo kun je alles gemakkelijker vinden, heb je overzicht. Dingen die je niet gebruikt bij een activiteit leg je weg, daarmee houd je je werkplek overzichtelijk.

7. Voorkom hinderlijke reflectie

Alles wat je doet moet je goed kunnen zien, daar richt je een lamp op die geen hinderlijke reflecties geeft. Een goed werkblad/aanrecht/bureau is effen en mat. Het licht reflecteert er dus niet op. Op een gespikkeld aanrechtblad is het veel lastiger om dingen terug te vinden. Om de ondergrond prettiger te maken kun je ook een placemat gebruiken.

8. Val op

Als je minder goed voor- en achtergrond van elkaar kunt onderscheiden (crowding) en bijvoorbeeld je partner niet meer ziet staan op een drukke markt, geef hem dan een opvallend petje of kleurig t-shirt (als hij dat wil dragen.. ). Het helpt ook als hij naar je zwaait in plaats van roept als hij ziet dat je hem zoekt. 

9. Hoofdlamp

In het donker kan een hoofdlamp uitkomst bieden; even in de voorraadkast, caravan, kelder of tuin iets pakken: je hebt altijd het licht op waar je naartoe kijkt én je hebt beide handen vrij. Een erg praktisch hulpmiddel en veel handiger dan in alle ruimtes je verlichting aanpassen. 

10. Beeldschermen

Als je (vooral ’s avonds) last hebt van het licht van je telefoon of tablet is het gebruiken van een zwarte achtergrond met witte letters soms wat rustiger, dan valt er niet zoveel licht in je ogen. Voor in de avond kun je ook de instellingen van je telefoon aanpassen door hem op night shift (minder blauw licht) te zetten of de helderheid wat te verlagen.

Het vinden van een goede balans tussen visuele inspanning en ontspanning is belangrijk wanneer je visuele problemen ervaart. Iets vaker ter ondersteuning gebruik maken van verschillende spraakmogelijkheden kan prettig zijn:

• Een iPhone heeft een standaardfunctie om teksten voor te lezen: ga naar instellingen > toegankelijkheid > gesproken materiaal.
• De app Seeing ai kan ook teksten voorlezen en heeft nog andere functionaliteiten zoals het herkennen van objecten of gezichten.
• Gesproken ondertiteling (GOS) is beschikbaar bij een aantal providers voor NPO 1, 2 en 3, maar zijn ook via een app op je telefoon of tablet te gebruiken.

Van de redactie Je kunt msweb.nl al voor laten lezen. Wij werken daarvoor nauw samen met ReadSpeaker®. Met de webReader van ReadSpeaker® wordt de inhoud van onze website met slechts één klik aan je voorgelezen én tegelijkertijd gemarkeerd. Lees meer…

Naar inhoudsopgave