Darmproblemen

Darmproblemen zijn helaas een normaal verschijnsel bij MS. Een derde van de mensen met MS heeft last van verstopping (constipatie/obstipatie), meer dan de helft heeft moeite om de ontlasting op te houden (incontinentie) en ruim 40% ervaart beide problemen. Hier lees je welke specifieke klachten daarbij horen, wat de oorzaken en gevolgen kunnen zijn en wat je eraan kunt (laten) doen.

• Verstopping: onregelmatige stoelgang, harde ontlasting, moeite met poepen ook al heb je aandrang, darm niet volledig kunnen legen, opgeblazen gevoel, buikpijn, veel windjes laten.
• Incontinentie: onregelmatige stoelgang, geen controle over je sluitspier (die ervoor zorgt dat je ontlasting kunt ophouden), plotseling heel snel naar de wc moeten waardoor ongelukjes kunnen gebeuren.
• Bijkomende problemen: je kunt geen geschikt toilet vinden of de transfer naar het toilet niet meer maken.

Wat zijn de oorzaken?

Net als bij veel MS-klachten kunnen darmproblemen ontstaan doordat ontstekingen de communicatie via de zenuwbanen blokkeren. Bij darmklachten krijgen de twee kringspieren (sluitspieren) in de anus en de bekkenbodemspieren de signalen vanuit de hersenen en het ruggenmerg niet goed door. Daardoor doen ze hun werk niet goed of niet op het juiste moment.

Bij ernstige spasticiteit van de bekkenbodem heb je geen controle meer over het aanspannen van de spieren en laat je ontlasting (en urine) lopen of houd je alles juist vast.

Daarnaast kunnen sommige medicijnen als bijwerking verstopping geven, zoals baclofen of antidepressiva. Bovendien ontstaan darmklachten vaak doordat je weinig beweegt, weinig drinkt en/of minder gezond eet.

Verstopping en ontlastingsincontinentie komen vaak voor in combinatie met blaasproblemen , seksuele problemen en problemen met lopen.

Wat zijn de gevolgen?

Darmproblemen hebben veel invloed op je dagelijks leven. Incontinentie is meestal nóg ingrijpender dan verstopping. Uit angst voor ongelukjes durven sommige mensen zelfs de deur bijna niet meer uit te gaan.

Maar ook verstopping kan erg vervelend zijn. Een opgeblazen gevoel of buikpijn tast je eetlust en mobiliteit aan, wat weer invloed heeft op bijvoorbeeld je conditie en humeur.

Schroom niet om je problemen met de stoelgang met je arts of MS-verpleegkundige te bespreken. Samen kun je de oorzaak of oorzaken inventariseren en naar een oplossing zoeken. Vaak kom je met voedingsadviezen en technieken om je darm te legen al een heel eind.

• Technieken om je darm te legen: onder begeleiding van een zorgprofessional kun je technieken leren toepassen om je darmen te legen. Voorbeelden zijn: buikdruk, je endeldarm (het laatste stukje dikke darm net voor de anus) met een vinger stimuleren (digitale stimulatie), stimulatie met behulp van zetpillen, je darm spoelen en je dikke darm masseren.
• Laxeermiddelen bij verstopping: als aangepaste voeding en technieken om je darm te legen niet helpen, kun je laxeermiddelen gaan gebruiken. Het is belangrijk dat je deze medicatie op de juiste manier gebruikt, dus doe dit altijd in overleg met je arts of MS-verpleegkundige.
• Neurostimulatie: als MS-laesies de darmfunctie hebben verstoord, kán neurostimulatie effectief zijn. Hierbij wordt je onderbeenzenuw met kleine elektrische prikkelingen gestimuleerd. Deze zenuw loopt vanuit je onderbeen naar het achterste gedeelte van je ruggenmerg. Van hieruit wordt onder andere de functie van je blaas en darmen geregeld. Meer info: pvvn.nl/ptns/ en antoniusziekenhuis.nl/sacrale-neuromodulatie-snm
• In ernstige gevallen, als niets anders meer helpt, kan een stoma uitkomst bieden. Dan maakt de chirurg een opening in de buikwand waaraan hij/zij het eind van je darm vastmaakt. Zo kun je de ontlasting in een zak opvangen. Meer info: www.stomaatje.nl, www.stomavereniging.nl en www.mlds.nl.

Wat kun je zelf doen?

Algemeen

• Let op je voeding, zorg dat je voldoende vezels binnenkrijgt. Eet daarom veel groenten en fruit en bijvoorbeeld noten en volkorenbrood. Pruimenmoes werkt ook goed tegen verstopping.
• Drink voldoende. Zorg dat je als volwassene minstens twee liter vocht per dag inneemt. Als het (heel) warm is, drink je overdag wat meer en ’s avonds weer normaal.
• Beweeg regelmatig. Actief zijn en bewegen stimuleren de darmen en dragen bij aan een regelmatige stoelgang.
• Probeer een ritme op te bouwen door elke dag op hetzelfde tijdstip naar de wc te gaan. Hierdoor kun je weer controle krijgen over het legen van je darm. Sommige deskundigen zeggen dat 20 à 30 minuten na het ontbijt het beste tijdstip is. Je kunt ook een moment na de koffie of na het avondeten kiezen.
• Zorg voor een comfortabele en stressvrije omgeving waar je niet wordt gestoord als je naar de wc gaat. Om te ontspannen kun je bijvoorbeeld een boek lezen of een kruiswoordpuzzel maken als je op het toilet zit.
• Let goed op hoe je ontlasting eruitziet (hard/zacht), dan kun je in overleg met je arts of verpleegkundige passende maatregelen nemen om je darm makkelijker te legen.
• Het kan handig zijn om te experimenteren met wat je eet om te ontdekken welke invloed voeding op je ontlasting heeft.

Bezoek ook onze rubriek Leven met MS >> Leefstijl

Specifiek bij incontinentie

• Vermijd cafeïne, melkproducten, chocolade, alcohol, gekruid eten en zoetmakers, hiervan kun je dunne ontlasting krijgen.
• Schuimpjes en rijpe bananen kunnen helpen om je ontlasting dikker te maken.
• Om plotselinge ontlasting tijdelijk tegen te houden, kun je een zogenaamde anaaltampon gebruiken.