‘Ik kijk altijd naar mogelijkheden’

De combinatie ‘chronische aandoening en passend werk’ is niet altijd eenvoudig. Johan Rovers is ergotherapeut met als specialisme arbeidstherapie, werkzaam bij Reade, centrum voor revalidatie en reumatologie. Hij kan meer vertellen over MS en het arbeidsproces.

Door: Gisèle van Dokkum

Reade is kliniek in het hartje van Amsterdam. Vanaf de Overtoom gezien is het een breed pand, maar eenmaal binnen is het nog groter dan het lijkt. Een ruime welkomsthal biedt uitzicht op de binnentuin die grenst aan het Vondelpark. Johan Rovers vertelt dat het pand drie verdiepingen telt, die elk een specifieke doelgroep huisvesten. Zo liggen er op de eerste verdieping revalidanten met een dwarslaesie of neuromusculaire aandoening (bijvoorbeeld MS), op de tweede verdieping revalidanten met een niet aangeboren hersenletsel, en op de derde verdieping mensen met een amputatie.

Ik kijk altijd naar mogelijkheden”

In zijn behandelkamer aan de rumoerige Overtoom legt Johan uit dat er bij arbeidstherapie vooral poliklinische MS revalidanten komen. Zij zijn bijvoorbeeld van een schubeen terugval in - of opflakkering van - MS. Een een periode met klachten, die ook wel aanval of exacerbatie wordt genoemd. Meer... (nieuwe MS-klachten ontstaan en/of bestaande klachten nemen sterk toe) gerevalideerd en hebben daarna weer ruimte om aan werk te denken. Tijdens een schub kan ‘leven’ letterlijk al een werkwoord zijn, laat staan werken an sich.

Rovers: “Het is heel divers met welke hulpvraag mensen met MS komen. Het verschil zit hem onder andere in of iemand een baan heeft of niet. Als mensen in loondienst zijn, dan is vaak de vraag hoe mensen – al dan niet met een extra beperking – kunnen re-integreren.” Als je in loondienst bent, stimuleert de ‘wet poortwachter’ (een wet die het aantal werknemers dat langdurig ziek is (1), terugdringt) je al snel om na te denken over de toekomst en weer te gaan werken.

FML

Om de arbeidsmogelijkheden te onderzoeken, gebruikt het UWV een Functionele Mogelijkheden Lijst (FMLFunctionele Mogelijkheden Lijst Meer...). Daarin wordt onderzocht hoe lang iemand bijvoorbeeld kan staan, lopen, bukken, tillen, knielen, en hoeveel energie je hebt op een dag. Onder die mogelijkheden valt ook de cognitieHet geheel van informatieverwerkingsprocessen waartoe de mens in staat is. De hogere hersenfuncties die bestaan uit de volgende functies: begrips-en spraakvermogen, rekenvermogen, geheugen, aandachtsvermogen en functies zoals plannen, probleemoplossing, enzovoort. Meer.... Hoe lang kan iemand zich concentreren, hoe is het met het geheugen, hoe is het werktempo en kan iemand tegen omgevingsgeluiden.

De FML wordt officieel afgenomen door het UWV (dat de ziekmelding heeft gekregen) op het moment dat je in een keuringstraject zit – daar kom je in na ziekmelding. Deze lijst wordt opgenomen door de bedrijfsarts op het moment dat je langdurig ziek bent gemeld. Rovers’ rol is om mensen voorlichting te geven, bijvoorbeeld over hoe de ‘wet poortwachter’ in elkaar zit. “En verder begeleid en adviseer ik mensen naar het einddoel: wat wil je bereiken?

Tijdens een gesprek gebruik ik de FML-lijst ook. Als een handvat, om in kaart te brengen: wat zijn nou jouw mogelijkheden, wat kun je wel en wat kun je niet. Het uitgangspunt van zo’n gesprek is : Waar krijg je energie van? Ik denk dat je altijd beter bent in je vak op het moment dat je iets doet wat je leuk vindt. En als je iets doet wat je niet leuk vindt, dan gaat dat langzamer – zeker met een beperking. Op het moment dat je uitstraalt dat je goed bent in je werk en je vindt het leuk, dan is iedereen blij met je.”

Rovers laat een a4tje zien waarop wordt uitgelegd welke thema’s aan de orde komen in een gesprek. Hier wordt het beeld van de behandeling schematisch op weergegeven. Ook is het stappenplan bij ziekte in kaart gebracht. De ‘module arbeidsre-integratie’, die bovenaan het a4tje staat, vindt individueel plaats. Desgewenst is een partner of de directe familie welkom bij de afspraken.

Terugkomen

 Kun je terugkomen als je situatie is veranderd? Rovers: “Het is natuurlijk een gegeven dat je met MS achteruit gaat. Wat we bespreken is een momentopname. Ik hoop dat ik de werkzoekende in de gesprekken mee kan geven hoe je je ‘eigen regie’ behoudt, en hoe je die kunt versterken. De rode draad door mijn behandelingen moet zijn dat iedereen ’eigenaar’is van zijn situatie.

Een voorbeeld. Een kantoorfunctie kan betekenen dat je als werknemer veel moet lopen voor kopieerwerkzaamheden. Dan is het handig om jezelf af te vragen wat je kunt en wilt. Als je moeite hebt met lopen, kun je vragen om zittende werkzaamheden zoals rekeningen invoeren in een computer. Dit kun je aangeven bij je werkgever, zo behoud je ‘eigen regie’. Een bedrijfsarts wordt ingeschakeld door een werkgever; hij bekijkt wat je medische situatie is. Daarbij geldt een beroepsgeheim, maar hij kan wel aan je werkgever duidelijk maken dat veel lopen af te raden is.”

En ten slotte: wat zijn je rechten en plichten ⁽²⁾ als werknemer? “Daar is natuurlijk een waslijst van”, zegt Johan Rovers. “Maar de belangrijkste is dat je moet meewerken aan je re-integratie. En het is natuurlijk cruciaal dat je als werkgever en werknemer het met elkaar eens wordt.”

MSzien jaargang 12, september 2013 (3)