Medicatie bij schubs

Bij een acute, heftige schubeen terugval in - of opflakkering van - MS. Een een periode met klachten, die ook wel aanval of exacerbatie wordt genoemd. Meer... of een langdurige schub kan de neuroloog een steroïdenkuur voorschrijven. Steroïden (zoals methylprednisolon) kunnen de duur van de schub verkleinen en ervoor zorgen dat je sneller herstelt.

Op deze pagina lees je meer over steroïden, wat ze doen bij een schub, wanneer en hoe je ze kunt gebruiken en welke mogelijke bijwerkingen ze hebben.

De ontstekingsaanvallen die relapsing-remitting MS (RR MS) typeren, heten schubs (spreek uit: sjoeps), andere benamingen zijn relapsen, exacerbaties en opvlammingen. Een schub duurt minimaal 24 uur, maar kan ook enkele dagen of zelfs weken aanhouden.

Een schub kan tot allerlei klachten leiden, zoals extreme vermoeidheid, uitvalsverschijnselen, moeite met lopen, krachtverlies of oogproblemen. Welke lichaamsfunctie(s) wordt (worden) geblokkeerd, hangt af van het hersengebied waarin de ontstekingen ontstaan.

Na een schub herstel je meestal weer, tot de volgende aanvaleen terugval in - of opflakkering van - MS. Een periode met klachten, die ook wel schub of exacerbatie wordt genoemd. Meer... zich aandient. Tijdens de herstelperiode heb je vaak weinig of geen klachten. Gemiddeld komen schubs zo’n drie keer per jaar voor. Lees hier meer over schubs en de vormen van MS…

Steroïden kunnen de aanval van je immuunsysteem op de eigen myelineVetachtige, witte stof die in de vorm van de zogenaamde myelineschede de zenuwvezels isolerend omhult. De myeline draagt bij tot een efficiënte zenuwgeleiding; bij myelinebeschadiging, zoals bij MS, loopt de zenuwgeleiding mank of is ze zelfs afwezig. Dit kan leiden tot diverse symptomen. Meer... temperen en ontstekingen verminderen. Deze middelen zijn actief in elke fase van het ontstekingsproces en kunnen de eerste koorts en zwellingen verminderen.

Daarnaast gaan ze de oorzaken van chronische (langdurige) ontstekingen tegen. Dankzij deze eigenschappen zorgen steroïden ervoor dat je sneller herstelt van een schub. Maar ze hebben geen invloed op de mate van je herstel.

Er is geen bewijs om aan te nemen dat steroïden de progressie van MS vertragen of symptomen op de lange termijn verbeteren.

Infuus of capsule?

Methylprednisolon is het meestgebruikte steroide om een schub te behandelen. Tot voor kort moest je hiervoor altijd naar het ziekenhuis, omdat het via een infuus wordt toegediend.

Maar tegenwoordig is het middel ook beschikbaar in capsules. Zo’n capsule kun je gewoon thuis innemen. Dat scheelt een hoop gedoe en reistijd.

Uit onderzoek blijkt dat bij dezelfde dosis beide vormen even goed werken. Naast prednisolon valt soms de keuze op het krachtigere dexamethason, maar dan krijg je wel een veel lagere dosering dan van prednisolon (tien keer lager). Dexamethason kun je ook als tablet thuis innemen.

Op welk moment starten?

Samen met je neuroloog bespreek je het beste moment om steroïden in te zetten als je een schub hebt. Dat moment is vooral afhankelijk van de ernst van je klachten. Ervaar je (nog) geen grote problemen, dan kun je de inzet van steroïden nog even uitstellen.

Bij een acute schub zal je neuroloog waarschijnlijk methylprednisolon voorschrijven. Een infuus krijg je meestal op de polikliniek van het ziekenhuis, verspreid over drie tot vijf dagen. Als het toedienen van een infuus of de reis naar het ziekenhuis lastig is, kun je ook voor tabletten kiezen die je gewoon thuis kunt innemen.

De meeste steroïdenkuren zijn kort maar krachtig om de schub zo snel mogelijk de kop in te drukken. Als je vaak en langdurig hoge doses steroïden gebruikt, kunnen op de lange termijn ernstige bijwerkingen optreden (zie hieronder). Daarom is het verstandig waar mogelijk het aantal kuren te beperken tot ongeveer drie per jaar.