Vermoeidheid bij MS: meten en management…

Vervolgonderzoek naar verschillende oorzaken van vermoeidheid bij MS biedt hoop

Chronische vermoeidheid bij MS nu nog niet behandelbaar.

Een multidisciplinaire revalidatiebehandeling is niet effectief tegen chronische vermoeidheid die alleen door MS veroorzaakt wordt. Dit blijkt uit het onderzoek van Marc Rietberg, paramedisch manager bij VUmc. In het diagnostische traject is wel winst te behalen. Factoren die mede verantwoordelijk zijn voor vermoeidheid, zoals bijvoorbeeld een depressie of angst moeten herkend en behandeld worden. Het onderkennen van verschillende oorzaken van vermoeidheid leidt tot een beter inzicht in welke oorzaken we wel en welke we niet kunnen beïnvloeden.

Samenvatting proefschrift Marc B. Rietberg

Van de MS-patiënten heeft  80% last van vermoeidheid. Deze vermoeidheid heeft grote negatieve gevolgen voor het dagelijks leven en functioneren van de patiënt. Omdat de oorzaak van de vermoeidheid nog onbekend is, is het moeilijk om een effectieve behandeling te ontwikkelen. Er is al veel onderzoek gedaan naar de behandeling van vermoeidheid bij MS met wisselende resultaten. Rietberg heeft voor het eerst alleen gekeken naar mensen die langdurig vermoeid zijn door hun MS. Dat heeft hij gedaan door alle mensen die naast hun MS ook last hadden van vermoeidheid door bijvoorbeeld een depressie, angst of een blaasontsteking buiten het onderzoek te laten.

Hoe te behandelen?

Bij het vaststellen van chronische vermoeidheid bij iemand met MS moet goed gekeken worden naar de oorzaak van de vermoeidheid. “Andere factoren, zoals depressie en angst beïnvloeden de mate van vermoeidheid. Door de vermoeidheid op basis van een depressie of angst anders te benaderen dan chronische vermoeidheid door alleen MS, krijgen we beter zicht op wat we patiënten kunnen bieden aan effectieve behandelingen”.

In zijn onderzoek vergeleek Rietberg twee mogelijke behandelingen met elkaar bij 48 MS-patiënten die chronisch vermoeid waren door hun MS. Tijdens de Treatment of Fatigue (ToF) studie kregen de MS-patiënten ofwel een monodisciplinair verpleegkundig consult ofwel een multidisciplinaire revalidatiebehandeling waarbij onder andere medisch maatschappelijk werkers en fysio- en ergotherapeuten betrokken waren. De resultaten laten zien dat de ene behandeling geen meerwaarde heeft boven de andere in het verminderen van chronische vermoeidheid. Bij patiënten uit beide behandelgroepen bleef de ervaren vermoeidheid vrijwel gelijk.

Vervolgonderzoek

Omdat vermoeidheid die puur door de MS veroorzaakt wordt zo hardnekkig blijkt, gaat de zoektocht naar een goede behandeling verder. Rietberg: “collega’s van de afdeling revalidatiegeneeskunde zijn samen met partners bezig met de TREFAMS-ACE studie. Hierbij kijken ze naar de effectiviteit van drie verschillende niet-medicijngebonden behandelingen van vermoeidheid bij MS: aerobe training (A), cognitieve gedragstherapie (C) en energie conservatie management (E).

Door daarnaast regelmatige metingen uit te voeren van onder andere ontstekingseiwitten, fysieke fitheid en zelfredzaamheid van de deelnemende MS-patiënten, hopen ze meer inzicht te krijgen in de onderliggende mechanismen van vermoeidheid. Een effectieve behandeling voor ernstige vermoeidheid bij MS komt zo steeds dichterbij.

Multiple sclerose

MS is een ziekte van het centrale zenuwstelsel. In de hersenen en het ruggenmerg ontstaan ontstekingen, waardoor de myelineVetachtige, witte stof die in de vorm van de zogenaamde myelineschede de zenuwvezels isolerend omhult. De myeline draagt bij tot een efficiënte zenuwgeleiding; bij myelinebeschadiging, zoals bij MS, loopt de zenuwgeleiding mank of is ze zelfs afwezig. Dit kan leiden tot diverse symptomen. Meer... (de isolerende laag om de zenuwen) beschadigt. Ook de zenuw zelf kan beschadigd raken. Hierdoor kunnen de zenuwen signalen niet goed doorgeven. De symptomen van MS zijn zeer divers. MS-patiënten kunnen onder andere last hebben van krachtsverlies, verlammingen, blaasproblemen en ernstige vermoeidheid. Maar ook van problemen met het denken (cognitieve problemen).

Thesis: Fatigue in MS: Measurement and management.
Proefschrift: Fatigue in multiple sclerosisZiekelijke verharding van weefsel. Bij MS gaat het om de vorming van verspreide harde plekken in hersenen en ruggenmerg. Meer...: Measurement and management
Promotor: prof.dr. G. kwakkel; co-promotor: dr. E.E.H. van Wegen