Ontsteking bij de bloed-hersenbarriére

In gezonde toestand vormen de bloedvaten in de hersenen een barriere waardoor ontstekingscellen niet kunnen binnendringen, de zogenaamde bloedhersenbarriere. Tijdens ziekten zoals MS hebben cellen van het immuunsysteem toegang tot de hersenen, omdat de bloedhersenbarriere niet goed functioneert.

Samenvatting Proefschrift: Melissa Lopes Pinheiro

Melissa Lopes Pinheiro deed onderzoek naar de bloedhersenbarrière bij MS en vond dat zowel verschillende eiwitten als vetten belangrijk zijn bij de infiltratie van ontstekingscellen in de hersenen. Dit is belangrijk voor een beter begrip voor de rol van de ontstekingen bij MS en kan nieuw licht werpen op het ontstaan en behandelen van MS. Melissa Lopes Pinheiro promoveert op 14 april aan VUmc.

De functie van bloedvaten wordt bepaald door specifieke mechanismen die plaatsvinden tijdens de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel. Eén van deze mechanismen is de Notch-signaleringsroute. Dit mechanisme is aangetoond essentieel te zijn voor een goede ontwikkeling van de bloedvaten. Lopes Pinheiro toonde in haar onderzoek aan dat Notch-signalering wordt beïnvloed door ontsteking van de bloed-hersenbarrière en dit heeft een negatief effect op de barrièrefunctie van de bloedvaten van de hersenen. Daarnaast zag ze dat oppervlakte-eiwitten die Notch-signalering aanzetten verhoogd tot expressie worden gebracht in de hersenbloedvaten, waardoor meer ontstekingscellen kunnen binnendringen in de hersenen.

Vetten spelen een belangrijke rol in de poortwachter functie van de bloedhersenbarrière. Het onderzoek van Lopes Pinheiro toonde aan dat een enzym, sphingomyelinase, dat vetten in de bloedvaten creëert, in grote hoeveelheden worden geproduceerd door ontstoken bloedvaten. Als gevolg kunnen de cellen van het immuunsysteem gemakkelijker de hersenen binnenkomen, doordat de barrièrefunctie van de bloedvaten verloren is gegaan. Dit enzym komt echter ook in het bloed terecht en kan gemeten worden door een simpele bloedtest. Onderzoek moet uitwijzen of hiermee een biomarkerEen gegeven waaraan een onderzoeker of arts de symptomen van een ziekte kan herkennen. voor het meten van ontsteking bij MS is ontdekt.

Een eerste kleine pilot onderzoek laat zien dat het enzym inderdaad in hogere concentratie voorkomt bij mensen met MS tijdens een periode van verslechtering, veroorzaakt door ontsteking in de hersenen – een schubeen terugval in - of opflakkering van - MS. Een een periode met klachten, die ook wel aanval of exacerbatie wordt genoemd.. Daarnaast was bij mensen met MS die een behandeling krijgen om ontsteking bij MS te onderdrukken, juist minder van dit enzym aantoonbaar.in het bloed.

De bevindingen van Lopes Pinheiro suggereren dat dit enzym gebruikt kan worden als mogelijke nieuwe biomarker voor het meten van ontsteking bij MS. De ontwikkeling van betere biomarkers in MS is essentieel voor betere diagnose, prognose en behandeling. Aangezien symptomen en ziekteprogressie zeer sterk verschillen tussen MS-patiënten is het ontdekken van goede biomarkers MS nog altijd een grote uitdaging.

Proefschrift: Inflammation at the blood-brain barrier:
Implications for T cell migration into the brain in multiple sclerosisZiekelijke verharding van weefsel. Bij MS gaat het om de vorming van verspreide harde plekken in hersenen en ruggenmerg.
Promotor: prof.dr. H.E. de Vries
Copromotor: dr. W.W.J. Unger

Dit onderzoek is gesponsord door Stichting MS Research