Nieuw ontrafelde ziektemechanismen bij MS

The multifaceted role(s) of astrocytes in the pathology of MS

Nieuw ontrafelde ziektemechanismen bij MS

Zeventig procent van de hersencellen zijn astrocyten. Deze cellen worden gezien als de steuncellen van de hersenen, maar hebben daarnaast ook verschillende andere belangrijke functies in de hersenen. Alwin Kamermans heeft nieuwe mechanismen ontdekt waarop astrocyten bijdrage aan schade aan het hersenweefsel bij mensen met MS.

• Promovendus Alwin Kamermans
• Promotoren: prof.dr. H.E. de Vries en prof.dr. J. van Horssen
• Co-promotor: dr. M. Rijnsburger
• Op donderdag 5 maart 2020 aan de Vrije Universiteit Amsterdam

Vervolgonderzoek moet uitwijzen of deze mechanismen beïnvloed kunnen worden, zodat ze gebruikt kunnen worden als nieuwe targets om het ziekteproces van MS af te remmen. Kamermans promoveert op 5 maart aan Amsterdam UMC.

Kamermans laat in zijn onderzoek zien dat astrocyten in ontstekingshaarden in de hersenen van mensen met MS het eiwiteen chemische stof, die is opgebouwd uit een aaneenschakeling van kleine moleculen (aminozuren. Die bevatten als kenmerk alle stikstof. Van die aminozuren zijn er 20 verschillende. De volgorde waarin ze aan elkaar geknoopt worden is geregeld vanuit de kernen van de cellen volgens een daarin opgeslagen vaste volgorde van 4 stoffen, de 'basen'. De volgorde waarin de basen aan elkaar geknoopt zijn is dus bepalend voor de samenstelling van een eiwit. Zo'n streng basen vormt samen een molecuul DNA. Het bevindt zich in één van de kernlissen in de kern -zie chromosomen. Een hoofdtaak van eiwitten is het regelen van de stofwisseling - zie enzymen. Eiwitten kunnen ook dienen als bouwmateriaal voor het lichaam. Ze maken dan onderdeel uit van de stofwisseling. melanocortine receptor 4 (MC4R) tot expressie brengen. Als het neuropeptide α-melanocyt-stimulerend hormoon (αMSH) bindt aan deze receptor zorgt het ervoor dat het ontsteking stimulerend profiel van astrocyten verandert in ontsteking remmende astrocyten. Deze ontsteking remmende astrocyten kunnen zorgen dat er minder ontstekingscellen het hersenweefsel binnendringen en dat er minder hersenweefselschade door aanwezige ontstekingscellen plaatsvindt. Het moduleren van astrocyten richting een beschermende functie kan interessant zijn om ziekteverschijnselen bij MS te verminderen.

Astrocyten zijn ook verantwoordelijk voor de vorming van littekenweefsel na de ontsteking in het hersenweefsel. Kamermans vond dat astrocyten het eiwit TRPM7 (transient receptor potential cation channel, subfamily M, member 7) verhoogd tot expressie brengen en dat dit eiwit de uitgroeien van zenuwcellen voorkomt. Met deze kennis heeft Kamermans een nieuw mechanisme ontdekt waarmee astrocyten het herstel van hersenweefsel belemmeren. Vervolgonderzoek zal moeten uitwijzen of dit mechanisme te beïnvloeden is, zodat hersenweefsel herstel juist bevordert wordt.

Bron: Vrije Universiteit, Amsterdam