Natalizumab en MS-zorg

De weg naar geïndividualiseerde MS-zorg

Door het meten van de concentratie van de stof natalizumab in het bloed bij mensen met MS kan een geïndividualiseerd behandelplan voor dit MS-medicijn opgesteld worden.

Promotie: Anke Vennegoor, 30 juni 2017 VUmc.

In de afgelopen jaren zijn meerdere medicijnen voor MS op de markt gekomen en er zijn er nog een aantal onderweg. Natalizumab is een van de meest effectieve therapieën. Helaas geeft dit een uiterst zeldzame, maar potentieel dodelijke aandoening als mogelijke bijwerking, namelijk progressieve multifocale leukoencephalopathie (PMLProgressieve multifocale leuko-encefalopathie (PML) is een ernstige demyeliniserende aandoening van het centrale zenuwstelsel, die irreversibele hersenschade kan veroorzaken. Meer...), veroorzaakt door het John Cunningham (JC)-virus.

Spiegel

Anke Vennegoor heeft in haar promotieonderzoek gekeken naar de effectiviteit van de behandeling met natalizumab en de belangrijkste risicofactoren op PML. Eén van haar bevindingen is dat het meten van de concentratie natalizumab in het bloed (natalizumab spiegel) net zo geschikt is als het meten van anti-natalizumab antistoffen ter beoordeling van de effectiviteit van natalizumab. Het grote voordeel is dat het meten van de natalizumab spiegels eenvoudiger is en dat het kan leiden tot een meer geïndividualiseerde behandeling van mensen met MS. Dit kan door de hoeveelheid natalizumab-infusen per jaar aan te passen aan de natalizumab spiegel. Daarnaast kan het meten van de natalizumab spiegel gebruikt worden op het moment dat PML zich ontwikkeld heeft en het belangrijk is dat de natalizumab snel en volledig uit het lichaam verdwijnt.

John Cunningham-virus

Ongeveer de helft van de bevolking draagt het JC-virus bij zich (JCV-positief). Een tweede belangrijke bevinding van Vennegoor is dat mensen met MS die met natalizumab behandeld worden een groter risico lopen om JCV-positief te worden, dan tot nu toe beschreven is in de literatuur in de algemene populatie. Dit verhoogde risico moet meegewogen worden als je besluit te starten met natalizumab.

Vervolg

In een vervolgonderzoek dat momenteel bij VUmc wordt uitgevoerd, krijgen deelnemers pas een volgende dosis natalizumab als de spiegel in het bloed voldoende gedaald is. Dit kan leiden tot aanzienlijk minder ziekenhuisbezoeken en een forse afname in kosten van het medicijngebruik.

Titel proefschrift: Natalizumab.The road towards personalized medicine
Promotoren: prof.dr. B.M.J. Uitdehaag, prof.dr. C.H. Polman
Copromotoren: dr. J. Killestein, dr. M.P. Wattjes