Van natalizumab naar fingolimod

Gunstig baten/risicoprofiel van fingolimod (Gilenya) gedurende 48 maanden na overstap van natalizumab (Tysabri) bij MS.

Wanneer de neuroloog besluit om mensen met MS met geneesmiddelen te behandelen wordt in het algemeen eerst een zogenaamd eerstelijnsmiddel gekozen. Dit zijn ziekte-modificerende-middelen (DMT’s), zoals  interferon bèta-1a, interferon bèta-1b, peginterferon bèta-1a, glatirameer, teriflunomide of dimethylfumaraat.

Bij onvoldoende effect van bovengenoemde geneesmiddelen of in het geval van ernstige bijwerkingen wordt er overgestapt  op andere eerstelijnsmiddelen of zogenaamde tweedelijnsmiddelen, zoals fingolimod of natalizumab.

Fingolimod en natalizumab zijn werkzamer dan de andere DMT’s, maar het gebruik is risicovoller. Bij beide middelen bestaat er een kans op de ontwikkeling van progressieve multifocale leuko-encefalopathie (PML)Multifocale leuko-encefalopathie (PML) is een ernstige demyeliniserende aandoening van het centrale zenuwstelsel, die onherstelbare hersenschade kan veroorzaken. Het kan een mogelijke bijwerking van het gebruik van Tysabri® zijn als de gebruiker het John Cunningham-virus bij zich draagt. Meer..., alhoewel het risico bij fingolimod lager lijkt te zijn. Dit risico beperkt de duur van een behandeling met natalizumab, zodat er na verloop van tijd overgestapt moet gaan worden naar alternatieve middelen zoals fingolimod.

Op dit moment zijn er geen resultaten bekend van lange termijn studies, bij gebruik in de dagelijkse praktijk (‘real world’ studies), waarbij de effectiviteit en  veiligheid van fingolimod na het overstappen van natalizumab is bestudeerd.

Het onderzoek

In het onderzoek is het baten/risicoprofiel van fingolimod onderzocht bij 3912 mensen met MS gedurende een periode van 48 maanden.

530 van de 3912 deelnemers zijn overgestapt van natalizumab (natalizumab subgroep). Een referentiegroep (non-natalizumab groep) van 3382 deelnemers zijn of onbehandeld  of hebben een andere behandeling gehad, voordat zij met fingolimod zijn gestart.

Verder is het effect van de duur van de wash-out periode op de effectiviteit van fingolimod, na het stopzetten van natalizumab, bestudeerd.

Voorafgaand aan het starten met fingolimod zijn de deelnemers in de natalizumab subgroep ingedeeld in één van de volgende groepen: een groep met een wash-out periode van 30-89 dagen, of 90-149 dagen, of ≥ 150 dagen.

Deze studie, de PANGAEA studie, is een multicenter, prospectieve, non-interventie, observationele studie en loopt nog in Duitsland.

Resultaten

Van de mensen in de natalizumab subgroep is 58,2% (n=227/390) fingolimod blijven gebruiken na 48 maanden. Gedurende deze periode zijn, de gemiddelde jaarlijkse terugvalpercentages (ARR) en het percentage mensen met MS met een recidief, vergelijkbaar tussen de drie wash-out groepen.

Globaal is bij 17,1% van de deelnemers een verslechtering van de CDP (Confirmed DisabilityScore) gezien, die aanhoudt gedurende een periode van 6 maanden.

In de non-natalizumab subgroepwordt een iets lagere ARR gezien dan in de natalizumab subgroep.

Verder wordt er bijna geen verschil gezien tussen de beide subgroepen voor wat betreft het percentage verslechtering van de 6-maanden CDP (16,6% versus 17,1%). In de non-natalizumab subgroep recidiveert 40,9%  (n=1325/3237) van de deelnemers.

Het veiligheidsprofiel van fingolimod is in beide populaties consistent met datgene wat in gerandomiseerd, gecontroleerd klinisch onderzoek is gezien.

Conclusie

Bij mensen met MS, die overstappen van natalizumab naar fingolimod, ziet het baten/risicoprofiel van fingolimod er gedurende 48 maanden gunstig uit. Ook suggereren de verzamelde data het gebruik van een korte wash-out periode. Dit laatste is in overeenstemming met de huidige klinische praktijk in Duitsland.

Bron: Ziemssen T, Lang M, Tackenberg B, Schmidt S, Albrecht H, Klotz L, Haas J, Lassek C, Cornelissen C, Ettle B; PANGAEA Study Group
Center of Clinical Neuroscience, Neurological University Clinic Carl Gustav Carus, University of Technology, Dresden, Germany.NeuroPoint Patient Academy and Neurological Practice, Ulm, Germany, Department of Neurology, Center of Neuroimmunology, Philipps-University, Marburg, Germany, Bonn Neurological Practice, Bonn, Germany, Neurological Practice, Munich, Germany, Department of Neurology, University Hospital Münster, Münster, Germany, Centre for Multiple SclerosisZiekelijke verharding van weefsel. Bij MS gaat het om de vorming van verspreide harde plekken in hersenen en ruggenmerg. Meer..., Jewish Hospital Berlin, Berlin, Germany, Kassel and Vellmar Neurology Practice, Vellmar, Germany.Cornelissen C, Novartis Pharma GmbH, Nuremberg, Germany, Novartis Pharma GmbH, Nuremberg, Germany; PANGAEA Study Group.
Mult Scler Rel Disord 2019 Dec.