sNfL en presymptomatische MS

sNfL en presymptomatische MS

sNfL (serumVloeistof uit het bloed. Bloed waaruit de cellen zijn verwijderd. Meer... NeurofilamentNeurofilamenten zijn eiwitten die uitsluitend in zenuwcellen voorkomen en deze stabiliseren en hen een geraamte geven. Er zijn meerdere varianten van de neurofilamenten waarvan de zogenaamde Neurofilament Light chain voor MS heel passend blijkt te zijn. Meer... Light chain) is verhoogd bij mensen met MS, voordat de eerste klinische verschijnselen zich voordoen.

Bij MS wordt de beschermende laag myelineVetachtige, witte stof die in de vorm van de zogenaamde myelineschede de zenuwvezels isolerend omhult. De myeline draagt bij tot een efficiënte zenuwgeleiding; bij myelinebeschadiging, zoals bij MS, loopt de zenuwgeleiding mank of is ze zelfs afwezig. Dit kan leiden tot diverse symptomen. Meer... (myelineschede), die de hersen- en ruggenmergzenuwen omhult, aangetast. Dit proces heet demyelinisatie.
Voor demyelinisatie is de aanwezigheid van NfL in het serum en het hersenvocht een voorspellend eiwiteen chemische stof, die is opgebouwd uit een aaneenschakeling van kleine moleculen (aminozuren. Die bevatten als kenmerk alle stikstof. Van die aminozuren zijn er 20 verschillende. De volgorde waarin ze aan elkaar geknoopt worden is geregeld vanuit de kernen van de cellen volgens een daarin opgeslagen vaste volgorde van 4 stoffen, de 'basen'. De volgorde waarin de basen aan elkaar geknoopt zijn is dus bepalend voor de samenstelling van een eiwit. Zo'n streng basen vormt samen een molecuul DNA. Het bevindt zich in één van de kernlissen in de kern -zie chromosomen. Een hoofdtaak van eiwitten is het regelen van de stofwisseling - zie enzymen. Eiwitten kunnen ook dienen als bouwmateriaal voor het lichaam. Ze maken dan onderdeel uit van de stofwisseling. Meer....

Het is aangetoond dat demyelinisatie al begint voordat de eerste klinische symptomen van MS zich voordoen. Demyelinisatie kan leiden tot klachten zoals slecht zien met één oog, tintelingen (gevoelsstoornissen), vermindering van kracht, verkrampte bewegingen, duizeligheid en coördinatiestoornissen.

Dit soort klachten worden vaak niet als het begin van MS herkend. Het zou van toegevoegde waarde kunnen zijn wanneer aangetoond kan worden dat een verhoogde serumwaarde NfL gekoppeld is aan het optreden van demyelinisatie. Hiermee zou de diagnose MS eerder gesteld kunnen worden. Ook zou het een bijdrage kunnen leveren aan verder onderzoek naar de oorzaak van MS.

Het onderzoek

In een nested* case-control-onderzoek onder Amerikaanse militairen, waarvan serum monsters waren bewaard in de periode 2000-2011, werden 245 mensen met MS geïdentificeerd en geselecteerd.

* ‘nested’ betekent dat de ‘cases’ en de ‘controls’ uit dezelfde populatie, in dit geval Amerikaanse militairen, worden gerekruteerd.

Uit deze groep werden 60 mensen uitgekozen (‘cases’), waarvan twee serum monsters waren verzameld voor het begin van de ziekte (gemiddelde follow-up, 6.3 jaar), of waarvan één monster vóór en één monster na het begin van de ziekte (gemiddelde follow-up was 1.3 jaar) was verzameld.

Voor elke ‘case’ werd willekeurig één van de twee eerder geïdentificeerde gezonde militairen als controlepersoon (‘control’) geselecteerd (totaal 60 ‘controls’).

Leeftijd, geslacht, ras/ etniciteit en de monsterafname data moesten voor de ‘control’ en de ‘case’ vergelijkbaar zijn.

De gemiddelde leeftijd van de deelnemers aan de studie was 27.5 jaar, 92 van de 120 deelnemers waren mannen.

De sNfL-testen en de gegevens analyse vonden plaats in de periode 2018-2019. Beschikbare financiering bepaalde de steekproefgrootte.

Resultaten

Analyse van de serummonsters, die gemiddeld 6 jaar voordat de eerste klinische symptomen zichtbaar waren, werden afgenomen, toont aan dat de sNfL-waarde bij mensen met MS hoger is dan bij de gezonde controle personen.

Het verschil in sNfL-waarde tussen mensen met MS en gezonde controle personen wordt groter naarmate de tijd tot de eerste klinische symptomen korter wordt.

Ook is duidelijk dat een toename van de sNfL-waarde bij één en dezelfde persoon het risico op MS verhoogt. Verder is er een belangrijke toename in sNfL op het moment dat de eerste klinische verschijnselen zich voordoen bij mensen met MS.

Conclusie

De sNfL-waarden bij mensen met MS waren 6 jaar voordat de klinische verschijnselen zich voordeden verhoogd. Dit betekent dat er sprake zou kunnen zijn van een zogenaamde prodromale fase, die verschillende jaren kan duren. Tijdens deze fase vindt er reeds demyelinisatie plaats.

Bron: Bjornevik K, Munger KL, Cortese M, Barro C, Healy BC, Niebuhr DW, Scher AI, Kuhle J, Ascherio A.
Department of Nutrition, Harvard T. H. Chan School of Public Health, Boston, USA; Neurologic Clinic and Policlinic, Departments of Medicine, Biomedicine and Clinical Research, University Hospital Basel, University of Basel, Basel, Switzerland; Partners Multiple SclerosisZiekelijke verharding van weefsel. Bij MS gaat het om de vorming van verspreide harde plekken in hersenen en ruggenmerg. Meer... Center, Brigham and Women’s Hospital, Boston,  USA, Department of Neurology, Harvard Medical School, Boston,  USA,Biostatistics Center, Massachusetts General Hospital, Boston, USA; Department of Preventive Medicine and Biostatistics, Uniformed Services University of the Health Sciences, Bethesda, USA; Department of Epidemiology, Harvard T. H. Chan School of Public Health, Boston,USA, Channing Division of Network Medicine, Brigham and Women’s Hospital and Harvard Medical School, Boston, USA.
JAMA Neurol. 2019 Sep 13; Epub ahead of print

Samenvatting: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31515562