Onderzoekers hebben aangetoond dat ook bij MS met weinig schubs blijvende zenuwschade optreedt. Dat deden ze met een netvliesmeting. Ze stelden vast dat ook bij mensen die nooit een oogzenuwontsteking hadden gehad bepaalde zenuwcellen van het netvlies waren beschadigd.

Ondanks medicijnen die het immuunsysteem reguleren en het aantal schubs verminderen ontstaan bij MS soms blijvende handicaps. Aangenomen wordt dat de oorzaak van invaliditeit afbraak van axonen (uitlopers van zenuwcellen) is.

Om te achterhalen of afbraak van axonen inderdaad ook bij weinig schubs plaatsvindt werd een studie verricht. De onderzoekers bedachten dat een simpele en pijnloze manier om de afbraak van zenuwweefsel te volgen een netvliesmeting was. Ze gingen er daarbij vanuit dat een oogzenuwontsteking ontstaat tijdens een schub.

Het netvlies is opgebouwd uit 10 lagen met verschillende soorten fotoreceptoren en zenuwcellen. De dikte van twee van de zenuwcellagen, de axonen van de ganglioncellen en de binnenste plexiform laag werd gemeten. Als deze lagen beschadigd zijn door MS worden ze dunner. Om de dikte te meten gebruikten de onderzoekers optische coherentietomografie (OCT). OCT is een methode waarbij met behulp van een lichtstraal in het oog netvliesmetingen kunnen worden gedaan.

Bij een groep van 133 patiënten met gemiddeld 8 jaar MS werd een OCT-meting gedaan. Een deel van hen, 93 mensen, kreeg een tweede meting na een periode die varieerde van twee maanden tot vier jaar.

Veertig procent van de totale groep had een of meer oogzenuwontstekingen gehad. Patiënten die de laatste zes maanden aan zo’n ontsteking hadden geleden konden niet meedoen. Dit was omdat een oogzenuwontsteking veel tijdelijke schade kan veroorzaken in het netvlies. De wetenschappers wilden blijvende schade door ziekteactiviteit in het verleden meten. De dikte van de cellagen werd vergeleken met die van gezonde ogen van dezelfde leeftijd.

Uit de resultaten bleek dat 82 procent van de patiënten met een of meer oogzenuwontstekingen een dunnere axonenlaag had en 72 procent een dunnere plexiformlaag dan gezonde mensen van dezelfde leeftijd. Van de mensen die nooit een oogzenuwontsteking hadden gehad waren dat er veel minder, maar toch had 27 procent een dunnere axonenlaag en 16 procent een dunnere plexiformlaag. Verder was de dikte van de cellagen minder bij mensen die langer MS hadden. Dat was bij beide groepen zo.

De onderzoekers concluderen hieruit dat ook als iemand geen schubs krijgt zenuwschade optreedt, onder andere aan de zenuwcellen van het netvlies. Dit bewijst dat naast immunomodulerende medicijnen aanvullende medicijnen nodig zijn om het zenuwweefsel te beschermen.

Bron: Narayanan D, Cheng H, Bonem KN, Saenz R, Tang RA, Frishman LJ – University of Houston, Houston, U.S.A.

Samenvatting: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24639478