Cognitieve achteruitgang en MS

Is cognitieve achteruitgang bij MS te voorspellen?

Cognitieve problemen zoals geheugen en concentratiestoornissen komen vaak voor bij MS. De mate waarin men hier last van heeft verschilt echter per persoon. Het blijkt dat het hebben van progressieve MS en het soort en de ernst van op MRI zichtbare schade een voorspellende waarde hebben.

Aan deze studie hebben 234 mensen met MS en 60 gezonde controles meegedaan. Aan het begin van de studie kregen de deelnemers een MRI-scan en een neuropsychologisch onderzoek.

Na vijf jaar werd het neuropsychologisch onderzoek herhaald en konden de onderzoekers bepalen of het cognitief functioneren achteruit was gegaan.

Vervolgens werd gekeken of er op de MRI-scan, die aan het begin gemaakt was, afwijkingen te zien waren die voorspelden welke mensen in hun cognitief functioneren achteruit zouden gaan.

Progressieve MS meer achteruitgang

Uit de resultaten blijkt dat 54% van de mensen met een diagnose van progressieve MS vijf jaar later in cognitief functioneren achteruit was gegaan, terwijl slechts 21% van de mensen met relapsing remitting MS (RRMSRelapsing Remitting Multiple Sclerose (RRMS) is een vorm van MS, waarbij perioden met klachten worden afgewisseld door perioden van geheel of gedeeltelijk herstel. Meer...) achteruit ging.

Ook mensen met veel zichtbare schade op de MRI-scan hadden vijf jaar later meer kans om in cognitief functioneren achteruit te zijn gegaan. Bij mensen met RRMS en een ziekteduur van minder dan tien jaar waren met name de ernst van de beschadigingen van zenuwbanen en krimp van de diep binnen in de hersenen gelegen hersenkernen belangrijke voorspellers van cognitieve achteruitgang.

Bij mensen met RRMS en een ziekteduur van langer dan tien jaar en bij mensen met progressieve MS bleek juist de ernst van de krimp van de aan de oppervlakte gelegen laag hersencellen, de hersenschors, voorspellend voor cognitieve achteruitgang.

Voorspellende waarde

Om een inschatting te kunnen maken over de waarschijnlijkheid van toekomstige cognitieve achteruitgang lijkt het in de vroege fase van de ziekte met name belangrijk om de ernst van de schade aan zenuwbanen en krimp van de diepe hersenkernen in kaart te brengen.

In latere ziektestadia daarentegen lijkt juist het in kaart brengen van de ernst van krimp van de hersenschors belangrijk om een inschatting te maken over de waarschijnlijkheid van toekomstige cognitieve achteruitgang.

Vervolgonderzoek moet uitwijzen in hoeverre deze informatie ook in de klinische praktijk gebruikt kan worden voor voorlichting aan individuele mensen met MS en voor het nemen van behandelbeslissingen.

Bron: Eijlers AJC, van Geest Q, Dekker I, Steenwijk MD, Meijer KA, Hulst HE, Barkhof F, Uitdehaag BMJ, Schoonheim MM, Geurts JJG.
Department of Anatomy and Neurosciences, Amsterdam Neuroscience, Department of Radiology and Nuclear Medicine, Department of Neurology, Amsterdam Neuroscience, MS Center Amsterdam, VU University Medical Center, Amsterdam, The Netherlands; Institutes of Neurology and Healthcare Engineering, UCL, London, UK.
What Predicts Cognitive Decline in Multiple SclerosisZiekelijke verharding van weefsel. Bij MS gaat het om de vorming van verspreide harde plekken in hersenen en ruggenmerg. Meer...? A 5-year Follow-up Study. Brain 2018.

Samenvatting: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30169585