Atrofie van grijze stof en invaliditeit

Atrofie van grijze stof en invaliditeit

In de hersenen bevindt zich witte stofEen in de biochemie vóórkomende natuurlijke en scherp te onderkennen en te beschrijven chemische stof, bijvoorbeeld het aminozuur alanine (C3NO2H8), glucose (C6O6H12) als bestanddeel van glycogeen enz. enz. Meer... (met daarin axonen: de zenuwuitlopers) en grijze stofDe gebieden in de hersenen die met zenuwcellen gevuld zijn. Deze gebieden zien er grijs uit als je de hersenen doorsnijdt en bekijkt. Meer... (met daarin de zenuwcellen). AtrofieTeruggang in de voedingstoestand der organen waardoor deze verkleinen of verschrompelen. Meer... (krimp) van de grijze stof is al aanwezig in het beginstadium van MS. Hoe zich dit in de tijd ontwikkelt, was nog niet bekend.

De Europese studiegroep MAGNIS heeft nu bestudeerd in welke volgorde de grijze stof gebieden in volume afnemen bij de verschillende typen van MS. Zij ontdekten ook dat de atrofie van de grijze stof een duidelijk verband heeft met de toename in invaliditeit van mensen met MS.

Om dit te onderzoeken, kregen 1417 mensen in 7 verschillende Europese centra meerdere MRI-scans en een beoordeling van de mate van invaliditeit (EDSS-score). Van deze deelnemers had 253 clinically isolated syndrome (CISClinically Isolated Syndrome (CIS) is een eerste episode van neurologische symptomen veroorzaakt door ontsteking en demyelinisatie in het centrale zenuwstelsel. De episode, die per definitie ten minste 24 uur moet duren, is kenmerkend voor multiple sclerose, maar voldoet nog niet aan de criteria voor een diagnose van MS, omdat mensen die een CIS ervaren al dan niet doorgaan met het ontwikkelen van MS. Meer...), 708 relapsing-remitting MS (RRMSRelapsing Remitting Multiple Sclerose (RRMS) is een vorm van MS, waarbij perioden met klachten worden afgewisseld door perioden van geheel of gedeeltelijk herstel. Meer...), 128 secundairprogressieve MS (SPMSSecundair Progressieve MS (SPMS) Vorm van MS waarin (bijna) geen aanvallen meer voorkomen, maar lichaamsfuncties wél beschadigd kunnen raken. Meer...), 125 primair progressieve MS (PPMSPrimair Progressieve MS (PPMS) is de minst voorkomende vorm van multiple sclerose (MS). Deze vorm komt bij maar vijf procent van de mensen met MS voor. Bij PPMS is je ruggenmerg aangetast en merk je direct vanaf het begin achteruitgang: beide benen verstijven en verzwakken. Ook merk je dat de kracht in je benen steeds minder wordt. Opvallend is dat PPMS geen aanvallen kent. De eerste symptomen ervaar je vaak pas na je veertigste. Meer...) en 203 mensen waren gezonde controlepersonen.

De gemiddelde onderzoekstijd van de deelnemers was 2,4 jaar. De onderzoekers berekenden voor alle deelnemers het volume van de grijze stof in de hersenen en hersenstam. Per onderzoekdeelnemer bekeken zij wanneer en in welke hersengebieden het volume van de grijze stof afnam.

De eerste hersengebieden waar atrofie voorkwam bij mensen met CIS en RRMS bleken de achterste cingulate* hersenschors en de precuneusDe precuneus (Latijnse schrijfwijze: praecuneus) of voorwig is een deel van de pariëtale kwab van de grote hersenen. Hij vormt een onderdeel van de mediale oppervlak en wordt aan de onderkant begrensd door de sulcus parietooccipitalis van de cuneus Meer...* te zijn. Daarna volgde atrofie in de middelste cingulate hersenschors, de hersenstam en de thalamuseivormige, grijze stof, gelegen in beide hersenhelften. Aan de onderkant vergroeid met de hypothalamus en aan de zijkant met de grote hersenen. Meer....

Bij mensen met PPMS werden dezelfde gebieden aangetast, maar ook de cuneus, precuneus, en pallidum vertoonden krimp. In de kleine hersenen, de nucleus caudatusof staartkern is een kern in de hersenen van veel diersoorten. De staartkern is een belangrijk onderdeel bij het leren en herinneren, met name voor het verwerken van terugkoppeling. Meer... en het putamenis een kern in de hersenen die gerekend wordt tot de basale kernen. Hij is onder meer betrokken bij de regulatie van motoriek Meer... zagen de onderzoekers atrofie in een vroeg stadium bij RRMS, maar juist in een laat stadium bij PPMS. Mensen met SPMS vertoonden de hoogste mate van atrofie bij de start van de studie.

Alle deelnemers met MS, behalve die met CIS, hadden een sneller verloop van atrofie van de grijze stof dan de gezonde deelnemers. Het aantal laesies en de ziekteduur waren gerelateerd aan de atrofie. Het onderzoek toonde echter geen effect van ziekte remmende medicijnen op atrofie aan. Er was wel een duidelijk verband tussen de atrofie van de grijze stof en de toenemende invaliditeit.

De onderzoekers concluderen dan ook dat de atrofie van grijze stof zich gedurende de ziekteduur verspreid en duidelijk gerelateerd is aan de toename in invaliditeit van mensen met MS.

*Precuneus: De precuneus (Latijnse schrijfwijze: praecuneus) of voorwig is een deel van de pariëtale kwab van de grote hersenen. Hij vormt een onderdeel van de mediale oppervlak en wordt aan de onderkant begrensd door de sulcus parietooccipitalis van de cuneus

*cingulate hersenschors: cortexhersenschors. Meer... cingularis is een structuur in de prefrontale schors van de hersenen

Bron: Eshaghi e.a., the MAGNIS STUDY GROUP, Europe
Brain 2018, May 8 [Epub ahead of print]

Samenvatting: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29741648