Achteruitgang beenfunctie

Beenfunctie sneller en eerder achteruit dan arm- en handfunctie bij MS

In de eerste 10 jaar na diagnose van MS gaat het lopen eerder en sneller achteruit dan de arm- en handfunctie. Dit geldt met name voor mensen met MS waarbij de ziekte is begonnen zonder aanvallen (‘relapses’).

Multiple sclerose is een chronische auto-immuun ziekte van het centraal zenuwstelsel. MS is een ziekte waarbij de bescherm- en isolatielaag (myelineVetachtige, witte stof die in de vorm van de zogenaamde myelineschede de zenuwvezels isolerend omhult. De myeline draagt bij tot een efficiënte zenuwgeleiding; bij myelinebeschadiging, zoals bij MS, loopt de zenuwgeleiding mank of is ze zelfs afwezig. Dit kan leiden tot diverse symptomen. Meer...) rondom de zenuwen in de hersenen, ruggenmerg en oogzenuwen (het centrale zenuwstelsel) is beschadigd. Na verloop van tijd kan dit leiden tot progressieve invaliditeit zoals verminderde mobiliteit en armstoornissen.

Het onderzoek

In dit onderzoek is, over een periode van 10 jaar, herhaaldelijk en steeds op dezelfde manier gekeken naar de ontwikkeling van de been- en arm/handfunctie bij een groep van 156 mensen met een definitieve diagnose van MS.

Van de 156 mensen met MS hadden 28 mensen bij diagnose MS zonder aanvallen en 128 mensen hadden bij diagnose MS met aanvallen.

Deelnemers aan het onderzoek zijn systematisch onderzocht bij diagnose en vervolgens na 6 maanden en na 1, 2, 3, 6 en 10 jaar.

Het lopen is bepaald met de 10mWT-test. Hierbij wordt de snelheid van het comfortabel lopen en de maximale loopsnelheid gemeten over een afstand van 10 meter.

De arm- en handfunctie is bepaald met de Action Research Arm-test (ARAT)*  en de negen-gaats-peg-test (9HPT)**. De ARAT inventariseert en evalueert de arm- en handvaardigheid en de 9HPT meet de snelheid van bewegen van de hand waarmee onder andere de fijne handmotoriek wordt onderzocht.

Resultaten

Drie jaar na het stellen van de diagnose ontstaat er een verschil in achteruitgang tussen de been- en arm/handfunctie. De beenfunctie gaat eerder en sneller achteruit dan de arm/handfunctie.

Dit verschil wordt significant na 6 en na 10 jaar. Het verschil is meer uitgesproken voor de groep mensen met MS zonder aanvallen maar is aanwezig in beide groepen gedurende de eerste 10 jaar.

*De Action Research Arm test (ARA-test) inventariseert en evalueert de arm/handvaardigheid. De test is ontwikkeld om de arm/handfunctie bij patiënten met hersenletsel te kunnen beoordelen. Het testmateriaal bestaat uit een koffer met daarin in totaal 19 voorwerpen. De vaardigheid en de snelheid van het gebruik van elk der voorwerpen wordt gescoord op een 4-puntsschaal (0-3 punten). Een hogere score op de test komt overeen met een betere handvaardigheid.

**De Nine Hole Peg Test9HPT evalueert de statische fijne motoriek waarbij de meer basale vaardigheden worden gevraagd als reiken, grijpen, vastpakken en willekeurig loslaten. Meer... (NHPT) is een meetinstrument waarmee de snelheid van bewegen van onder andere de fijne handmotoriek wordt onderzocht. De patiënt moet zo snel mogelijk 9 staafjes uit een bakje nemen en deze in de openingen in een bord steken. Vervolgens moet de patiënt de staafjes er weer uithalen en terug in het bakje leggen. Gemeten wordt de tijdsduur van de handeling. De patiënt mag alleen de te meten hand gebruiken en moet de procedure per staafje herhalen (hij mag dus niet in één keer alle staafjes pakken).

Bron: S.T. Timmermans, V. de Groot, H. Beckerman. Department of RehabilitationMedicine, Amsterdam Public Health research institute, MS Center Amsterdam, Amsterdam University Medical Centers, Vrije Universiteit, Amsterdam, The Netherlands.

Multiple SclerosisZiekelijke verharding van weefsel. Bij MS gaat het om de vorming van verspreide harde plekken in hersenen en ruggenmerg. Meer... and Related Disorders 45 (2020) 102343

Samenvatting: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32674028/pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32674028/