Een ethische verkenning van medische experts
De inzet van kunstmatige intelligentie biedt kansen in de behandelkamer. Maar digitale beslisondersteuning kent ook problematische kanten. Hoe transparant zijn de keuzes van de computer?
Waar blijft de professionele verantwoordelijkheid van artsen én de autonomie en privacy van de patiënt? Kwesties die negatief kunnen uitwerken op de kwaliteit van zorg, aldus het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG). Maar de systemen worden steeds geavanceerder en bieden veel kansen voor de zorg.
Door de snelle analyse van grote hoeveelheden informatie kunnen medische expertsystemen –zoals de veelbesproken IBM-computer Watson – artsen ondersteunen bij de triage, diagnose, prognose of behandelplan.
Health Deal
De inzet van kunstmatige intelligentie wordt door veel artsen als onvermijdelijk gezien. Ze krijgen te maken met steeds meer wetenschappelijke literatuur en richtlijnen en meer gegevens over individuele patiënten.
Met het oog hier op sloten de ministeries van VWS en EZ twee jaar geleden met verschillende ziekenhuizen, zorgverzekeraars en kennisinstituten een zogenoemde Health Deal ter bevordering van de ontwikkeling van medische expertsystemen voor oncologie.
Maar de beloftes zijn in de praktijk nog niet waargemaakt. Uit onderzoek blijkt dat ze een ongunstige invloed kunnen hebben op het functioneren en presteren van artsen. Ook toont de praktijk aan dat het voor ontwikkelaars van software lastig is om te bepalen wat het bedoelde gebruik van een hulpmiddel is en welke regels van toepassing zijn. Met als gevolg: veel illegale medische hulpmiddelen. Maar, wie is uiteindelijk aansprakelijk?
Autoriteit (On)ethisch
Met de komst van expertsystemen schuift er hoe dan ook een nieuwe autoriteit aan tafel bij de patiënt en de arts. Als een expertsysteem in de zorg wordt ingezet is echter niet altijd duidelijk wat een haalbaar en wenselijk is.
De vraag of het ethisch is om digitale beslisondersteuning in te zetten kan volgens het CEG ook worden omgedraaid: als het gebruik van systemen aantoonbaar betere uitkomsten oplevert, dan is het misschien wel onethisch om ze niet te gebruiken. Het CEG pleit er daarom voor om nadrukkelijker na te denken over de vraag wanneer we medische expertsystemen gaan inzetten.
Bron: www.skipr.nl
De zorg gaat in de nabije toekomst zo duur worden dat de inzet van kunstmatige intelligentie mogelijk gewoonweg een must gaat worden. Niet alleen voor een snelle en goede diagnose en ook de medicatiekeuze en behandelplan kunnen met KI efficient worden ingezet. Kunst is het om te gaan met de spanningsboog tussen het begrip ‘zorg’ dat aan mensen is gerelateerd en slimme techniek. Nu een discussie en over wellicht een decennium heel gewoon?