Zelfde klachten, andere behandeling man/vrouw

Zelfde klachten, andere behandeling bij man en vrouw

Mannen en vrouwen worden verschillend behandeld bij de huisarts. Dat is de uitkomst van onderzoek door Aranka Ballering van de Universiteit van Groningen.

Ballering doet onderzoek naar gender- en geslachtsverschillen bij veelvoorkomende lichamelijke klachten. Ze kijkt daarbij of bepaalde klachten vaker en langer voorkomen bij mannen of vrouwen, en of de behandeling en diagnose verschillend zijn.

Voor het onderzoek analyseerde ze de gegevens van een database. Deze database laat het hele traject zien dat patiënten doorlopen bij de huisarts, van intake tot diagnose en behandeling. De database toont , volgens de onderzoekster op een fascinerende manier, hoe huisartsen denken.

Bij dezelfde klachten  (natuurlijk niet de klachten die typisch bij mannen of vrouwen horen maar klachten die hetzelfde zijn voor man en vrouw, zoals hoofdpijn en rugpijn) bleken huisartsen verschillende wegen in te slaan, afhankelijk van het geslacht van de patiënt.

Aranka Ballering: “Mannen kregen vaker een lichamelijk onderzoek en verwijzing naar een specialist, terwijl vrouwen eerder een bloedonderzoek kregen. Ook werd bij mannen vaker een echo of een röntgenfoto gemaakt. Opmerkelijk is ook dat mannen vaker een diagnose krijgen en bij vrouwen de klachten regelmatig onverklaard blijven“.

De oorzaak van klachten is bij vrouwen minder zichtbaar. Volgens Aranka  komt dat waarschijnlijk doordat de medische wetenschap vooral gericht is op mannen.

Onderzoekers richten zich liever alleen mannen omdat ze dan bij hun onderzoek geen rekening hoeven te houden met menstruatiecyclus, overgang of zwangerschap.

Hierdoor varieert de hormoonhuishouding van vrouwen en kan de reactie op behandeling soms verschillend zijn. Bekend is het verschil bij een hartaanval. Die wordt bij vrouwen niet of pas laat herkend omdat de symptomen bij vrouwen totaal anders zijn dan bij mannen. Signalen bij mannen zijn pijn in de arm en op de borst, terwijl bij vrouwen pijn in bovenbuik, kaak en rug, kortademigheid, extreme moeheid, duizeligheid en een onrustig gevoel de signalen van een aankomende hartaanval zijn.

Tijd voor actie?

Moeten vrouwen nu actie gaan voeren, net als voor gelijke salariëring, om vaker een onderzoek te krijgen of is dat niet zinvol? Aranka Ballering nuanceert : “In de gezondheidszorg ligt dat toch wat ingewikkelder. Huisartsen weten uit ervaring dat áls een vrouw een röntgenfoto krijgt, er  minder vaak iets gevonden wordt. Een huisarts kan dus denken: waarom zou ik die vrouw blootstellen aan straling, als er naar verwachting toch geen diagnose uitkomt?”

Wat helpt dan wel? Volgens Aranka is het in elk geval belangrijk dat vrouwen vanaf het begin volledig betrokken worden bij wetenschappelijke onderzoeken in een medisch centrum, de zogeheten klinische trials.

Nemen we als voorbeeld de coronavaccins. Daarbij waren de resultaten niet uitgesplitst naar mannen en vrouwen. Later kwam naar voren dat vrouwen wellicht met een andere -kleinere- dosis konden volstaan. Ook bleek pas in de praktijk dat vrouwen bij het AstraZeneca vaccin een combinatie van stolselvorming (trombose) én een tekort aan bloedplaatjes (trombocytopenie) als bijwerking konden krijgen.

Dat was er eerder uitgekomen als vrouwen waren betrokken bij de trials. Je zou dus kunnen stellen dat de zorg voor vrouwen van slechtere kwaliteit is dan die voor mannen.

Genderverschil bij MS

Interessant zou zijn om te weten of het verschil in diagnosestelling ook voor MS opgaat. Uit diverse onderzoeken blijkt dat er verschillen zijn tussen mannen en vrouwen bij MS. Zo hebben minder mannen dan vrouwen MS (1 op 3 in Nederland) en is hun levensverwachting is korter dan bij vrouwen. Ook gedraagt MS zich anders tijdens de zwangerschap. Naar het verschil in gender bij MS wordt wel onderzoek gedaan. Bijvoorbeeld door prof. dr. Inge Huitinga en dr. Menno Schoonheim. Meer hierover is te vinden op onze site.

Bij onze redactie zijn op dit moment geen onderzoeken bekend naar het verschil in MS-diagnosetelling. Ook nadat weenkele ons bekende neurologen hierover benaderd hadden, konden wij over dit onderwerp geen onderzoek vinden. Wel gaven de neurologen ons het volgende ter overweging mee: MS is een ziekte die veel vrouwen treft. Daardoor zijn er  ook bij MS-onderzoek meer vrouwen dan mannen betrokken. Dit zou kunnen betekenen dat voor onderzoek naar MS de stelling niet opgaat dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn.

Nog iets anders is dat veel vrouwen met MS onder grotere druk leven dan mannen. Zij doen nog steeds meer dan mannen in het huishouden en de opvoeding, naast hun werk. Ze kunnen dus minder rusten en hebben daardoor misschien meer last van MS.

Een laatste punt is dat vrouwen hun klachten anders verwoorden dan mannen. Hier zouden behandelaars op bedacht moeten zijn. Hoe, dat is nog de vraag.

Bronnen:

www.rug.nl/about-ug/latest-news/news/archief2021/nieuwsberichten/equality-at-the-surgery

Veel meer vrouwen met MS dan mannen

www.evajinek.nl/onderwerpen/artikel/5158371/mysterieuze-vrouwen-kwalen-medicijnen

time.com/6074224/gender-medicine-history/

Neurowetenschapper Menno Schoonheim(2014)

Onderzoek 2015-2019 door Huitinga:

Mailwisseling met Neurologen Brechtje Jelles (24 oktober 2021) en Gerald Hengstman (26 oktober 2021)

Gender related MRI: verschil in grijze en witte stof bij mannen en vrouwen met MS