Mis Janneke!

Column Jan van Amstel, voorzitter

Mis Janneke

Helaas, ‘onze’ Janneke is het zaterdag 6 mei niet geworden: Mis(s) Nederland 2017. Een knappe prestatie was het van haar, dat wel, want ze was bij de laatste 4 kandidaten tijdens de live tv-uitzending van de Mis(s)-verkiezing voor jonge vrouwen met een handicap. Jammer, want we hadden als MS-vereniging met Janneke best weer een goeie MS-patiënt als Ambassadeur Onbeperkt Nederland gehad.

De Mis(s)verkiezing was na tien jaar voor het eerst terug op tv, nu bij SBS6. In 2006 was Roos Prommenschenckel de winnares en in 2007 mijn eigen dochter, Reni de Boer: de eerste Mis(s) Nederland met MS. Initiatiefneemster en presentatrice is Lucille Werner, zelf een vrouw met een handicap.

Bij deze Mis(s) Verkiezing gaat het deels over uiterlijke schoonheid, want vooral over lef en een ijzersterke persoonlijkheid. Lucille Werner zegt daar zelf over: “Ik wil hiermee de emancipatiebeweging van mensen met een handicap in Nederland kracht bijzetten”. In dit kader zal Mis(s) 2017 zich een jaar lang inzetten voor een sterkere positie van mensen met een handicap in Nederland. Als Ambassadeur Onbeperkt Nederland dus zogezegd.

Dat er nu relatief weinig mensen gekeken hebben naar deze avondvullende verkiezing is ook jammer. De vorige twee Mis(s)-verkiezingen, trokken elk één tot anderhalf miljoen kijkers. Deze derde editie, wederom bijgewoond door de premier, ditmaal Mark Rutte, had slechts 353.000 kijkers, zo blijkt uit cijfers van Stichting KijkOnderzoek.

Beeldvorming belangrijk

En voor de derde keer jammer, wat mij betreft, is het dat gehandicaptenorganisaties zoals Ieder(in) en patiëntenkoepels als de Patiëntenfederatie dit programma niet veel meer ondersteunen. Beeldvorming is belangrijk voor mensen met een handicap. Je krijgt niet zomaar een avond televisie tot je beschikking om aan positieve beeldvorming rondom handicaps te doen.

Wat de oorzaken kunnen zijn van de tanende populariteit? Ik denk verschillende.

Mensen voelen zich soms ongemakkelijk bij het kijken naar mensen met een zichtbare handicap. Ze noemen het dan ‘aapjes kijken’. Maar dat zegt meer over de kijkers dan over de deelnemers aan de show. Ik zou zeggen: des temeer reden om handicaps ook te laten zien.

Ook zal een rol spelen dat er sinds de vorige Mis(s)-verkiezingen veel meer tv- programma’s zijn gekomen die mensen met een handicap portretteren en een positieve insteek kiezen. In die zin waren de vorige Mis(s)-verkiezingen een doorbraak.

En er kan hebben meegespeeld dat de programma-opzet is veranderd. Er was dit keer meer aandacht voor de glitter en glamour en minder voor het ambassadeurschap en de problematiek waar mensen met een handicap mee te maken hebben. Misschien is de verhuizing van de Publieke Omroep – voorheen AVRO/TROS – naar de commerciële omroep – nu dus SBS – hier debet aan?

Hoe dan ook: dit aspect maakt het ondersteunen van het programma misschien minder aantrekkelijk voor organisaties met gehandicapten en patiënten.

Publieke Omroep

Wat ik bij dit alles tenslotte nog extra jammer vind en niet goed begrijp is dat de Publieke Omroep nog steeds niet vaker mensen met een handicap betrekt bij de veelheid aan programma’s die er zijn. Ongeveer 10 procent van de bevolking heeft een handicap en toch zijn er nauwelijks mensen met een zichtbare handicap op televisie te zien.

Volgens Shula Rijxman, bestuursvoorzitter van de stichting Nederlandse Publieke Omroep, heeft het diversiteits-beleid van deze NPO hoge prioriteit omdat de televisie een weerspiegeling moet zijn van de samenleving. Zij noemt dan met name allochtonen. Over mensen met een handicap geen woord. De Nederlandse journalistiek kan een voorbeeld nemen aan de Publieke Omroep (VRT) in buurland België, waar veel meer wordt gedaan om mensen met een handicap zichtbaar te maken op televisie.

Het – vorig jaar ook door Nederland ondertekende- VN-Verdrag inzake rechten voor mensen met een handicap heeft hierbij een stimulerende rol gespeeld. Er zijn in dit Verdrag verplichtingen opgenomen voor het mediabeleid van de overheid. Hier liggen ook kansen voor programmamaakster Lucille, die zich al jaren volop inzet voor mensen met een handicap. Meer accent op het ambassadeurschap met inhoud, gecombineerd met glamour en glitter en samen met de relevante organisaties weer terug naar de Publieke Omroep! Een wereld te winnen, zou je zeggen. En misschien is het dan de volgende keer ook raak voor Janneke.

Jan van Amstel
voorzitter MS Vereniging Nederland